จากไชต์: สำนัก มาตรการเชิงรุกและนวัตกรรม
จำนวนผู้เข้าชม: 874
ข้อเสนอแนะการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษาให้แก่องค์กรของรัฐ
และการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล
ที่มาและความสำคัญ
ตามที่ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ได้พิจารณาเรื่องร้องเรียนการดำเนินการจัดจ้างบริษัทที่ปรึกษาโครงการ โดยผู้ชนะการเสนอราคาดังกล่าว เป็นสถาบันของรัฐในสังกัดกระทรวงแห่งหนึ่งซึ่งขัดต่อรัฐธรรมนูญ ต่อมาจึงมอบหมายให้สำนักงาน ป.ป.ช. พิจารณาดำเนินการกรณีที่ศาลปกครองกลาง มีความเห็นเกี่ยวกับการให้ใบอนุญาตแก่มูลนิธิเพื่อสถาบันพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ที่มีภารกิจเป็นเพียงผู้ส่งเสริมการพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) โดยตรง ฉะนั้นมูลนิธิเพื่อสถาบันพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม จึงเป็นผู้ขาดคุณสมบัติการเป็นบริษัทธุรกิจในงานวิชาชีพที่ปรึกษาเอกชน ตลอดจนมูลนิธิเพื่อสถาบันพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมขาดคุณสมบัติในการเสนองานกับหน่วยงานของรัฐ
สำนักงาน ป.ป.ช. ได้ทำการศึกษาหลักเกณฑ์การขึ้นทะเบียนที่ปรึกษา คุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามของที่ปรึกษา ที่จะเข้าร่วมการเสนอราคากับหน่วยงานของรัฐ พบว่า มูลนิธิเพื่อสถาบันพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม เป็นหน่วยงานที่ใช้อำนาจรัฐหรือเป็นกลไกของรัฐแต่ไม่เป็นองค์กรของรัฐ ประเภทสถาบันภายใต้มูลนิธิ มีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษา ตามข้อ 5 แห่งกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษา พ.ศ. 2560 และจากการศึกษาดังกล่าวสามารถสรุปปัญหาที่ค้นพบได้ 2 ประเด็น ดังนี้
1. มีองค์กรของรัฐได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นที่ปรึกษานิติบุคคล โดยที่กฎหมายจัดตั้งหน่วยงานนั้นมิได้กำหนดให้จัดทำภารกิจในการเป็นที่ปรึกษา ซึ่งไม่เป็นไปตามกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษา พ.ศ. 2560
2. ยังไม่มีการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล เพื่อใช้ประโยชน์ในการดำเนินการจ้างที่ปรึกษาของหน่วยงานของรัฐให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากยังไม่มีการจัดทำหลักเกณฑ์และวิธีการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล และหลักเกณฑ์และวิธีการปรับลดระดับการเป็นที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล ตามระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล พ.ศ. 2563
ทั้งนี้ นับตั้งแต่วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2563 เป็นต้นมา ที่ระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วย การประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล พ.ศ. 2563 มีผลใช้บังคับ คณะกรรมการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล ยังไม่ได้จัดทำหลักเกณฑ์ และวิธีการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล และหลักเกณฑ์และวิธีการ ปรับลดระดับการเป็นที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคลแต่อย่างใด ส่งผลให้ไม่สามารถประเมินผล การปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล และรายงานผลการประเมินต่อกระทรวงการคลังได้ เพื่อใช้ประโยชน์ในการดำเนินการจ้างที่ปรึกษาของหน่วยงานของรัฐให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อเสนอแนะ
ดังนั้น เพื่อให้การขึ้นทะเบียนที่ปรึกษานิติบุคคลให้แก่องค์กรของรัฐ ที่จะเข้าร่วมการเสนองานกับหน่วยงานของรัฐเป็นไปตามระเบียบ กฎหมาย รวมทั้งการจัดให้มีการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล นอกจากความสามารถในการปฏิบัติงานให้แล้วเสร็จตามสัญญา โดยให้คำนึงถึงคุณภาพและคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานของรัฐ ทั้งนี้ เพื่อให้การพิจารณาคัดเลือกข้อเสนอของผู้ที่ยื่นข้อเสนอที่จะเข้ามาเป็นคู่สัญญากับหน่วยงานของรัฐเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ คณะกรรมการ ป.ป.ช. จึงได้มีมติเห็นชอบให้สำนักงาน ป.ป.ช. เสนอ “ข้อเสนอแนะการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษาให้แก่องค์กรของรัฐ และการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล” ต่อกระทรวงการคลัง ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 142 (6) ดังนี้
1. ให้สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง โดยศูนย์ข้อมูลที่ปรึกษา ทบทวนการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษาให้แก่องค์กรของรัฐที่ได้รับการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษานิติบุคคล ตั้งแต่วันที่กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษา พ.ศ. 2560 มีผลใช้บังคับ หากพบว่ากฎหมายจัดตั้งหน่วยงานของรัฐนั้นไม่ได้กำหนดให้จัดทำภารกิจในการเป็นที่ปรึกษา หรือคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามไม่เป็นไปตามข้อ 5 แห่งกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนที่ปรึกษา พ.ศ. 2560 ให้พิจารณายกเลิกและเพิกถอนการขึ้นทะเบียน และลบชื่อออกจากทะเบียนที่ปรึกษา
2. ให้กรมบัญชีกลาง และสำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง เร่งรัดดำเนินการจัดทำหลักเกณฑ์และวิธีการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล และหลักเกณฑ์และวิธีการปรับลดระดับการเป็นที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคล พร้อมทั้งจัดให้มีการประเมินผลการปฏิบัติงานของที่ปรึกษาอิสระและที่ปรึกษานิติบุคคลตามหลักเกณฑ์และวิธีการดังกล่าว รายงานต่อกระทรวงการคลัง เพื่อใช้ประโยชน์ในการดำเนินการจ้างที่ปรึกษาของหน่วยงานของรัฐให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
